Warto wiedzieć

Należy przede wszystkim zwrócić uwagę iż równowaga mięśniowa jamy ustnej i twarzy jest głównym elementem determinującym prawidłowy rozwój układu stomatologicznego, kości twarzoczaszki, a co za tym idzie wpływa na równe i regularne ułożenie zębów.

Kiedy zatem zaczynać leczenie ortodontyczne?

Właściwie jak najwcześniej nawet w 3 r.ż. Pamiętajmy, że do 8 r.ż. mamy już za sobą 60% rozwoju twarzy, a ok. 12 r.ż już 90%. Im później tym trudniej dokonać zmian na poziomie kości – tzw. zmian ortopedycznych. Tylko one zapewniają poprawę rysów twarzy oraz najlepsze i najbardziej stabilne leczenie ortodontyczne z niskim prawdopodobieństwem nawrotów wady.

Już na wczesny etapie rozwoju dziecka  musimy umożliwić  prawidłowy rozwój kośćca szczęk co ułatwi prawidłowe układanie się zębów w późniejszym czasie (brak krzywych zębów). Efekt ten możemy uzyskać zapewniając odpowiednio szerokie drogi oddechowe, prawidłowe przełykanie, podniebienne położenie spoczynkowe języka, właściwe nosowe oddychanie z buzią zamkniętą.

Aparaty ruchome – u dzieci najczęściej stosowane są aparaty zdejmowane, błędnie nazywane „nocnymi”. Najlepsze efekty korekcji wady uzyskamy przy jak najczęstszym noszeniu – zalecane minimum to 14h/24h. Atutem aparatu ruchomego jest to, że go można zdjąć , niestety jego skuteczność wymaga bezwzględnej współpracy pacjenta. Aparat trzymany w pudełku zwyczajnie nie działa 😀

Aparaty stałe – mają ograniczone możliwości lecznicze – służą głównie do szeregowania uzębienia i nieznacznej rozbudowy łuków zębowych. Są tymczasowo przymocowane do zębów i wymagają nieznacznej współpracy pacjenta.  Aparaty stałe mogą być kosmetyczne (mało widoczne i niepowodujące alergii) lub metalowe. Występują w dwóch opcjach – jako aparaty samoligaturujące i jako aparaty ligaturowane (wykorzystujące kolorowe gumeczki).

Aparaty konwencjonalne wymagają częstszych wizyt kontrolnych niż samoligaturujące – średnio co 4 – 5 tyg., a elastyczne ligatury wymagają jeszcze dokładniejszej higieny. 

Aparaty samoligaturujące jak sama nazwa wskazuje same się ligaturują poprzez system zastosowanych klapek – pozwala to na większe przerwy między wizytami kontrolnymi – średnio co 8 – 10 tyg., a brak ligatur umożliwia dokładniejszą higienę.

W zależności od wieku pacjenta w którym leczenie zostało przeprowadzone, korekta wady może wymagać retencji aby nie doszło do nawrotu lub nie.

Jeżeli leczenie odbyło się i zakończyło się w wieku rozwojowym retencja może nie być potrzebna lub tylko do czasu zakończenia wzrostu. Jeżeli zaś leczenie odbyło się po tym okresie, u pacjenta zaleca się zastosowanie leczenia retencyjnego – czyli biernego podtrzymania uzyskanego efektu. Stosuje się zarówno retainery stałe – klejone od strony językowej/podniebiennej zębów górnych i dolnych jak i retainery ruchome zakładane na noc.

Ok 90% awarii aparatu ( oderwanie zamka, pęknięcie drutu itp.) spowodowane jest przez spożywanie niezalecanych pokarmów lub przez nadmierne ściskanie zębów.

W przypadku odklejonego zamka należy telefonicznie skontaktować się z gabinetem w celu ustalenia terminu naprawy.

W zależności od rodzaju wady czas aktywnego leczenia trwa zwykle około 2 lata. Wymaga regularnych wizyt kontrolnych i stosowania się do zaleceń lekarza. Niestety na pewnych etapach, leczenie jest ściśle związane ze współpracą pacjenta – jeżeli pacjent nie stosuje się do wytycznych czas leczenia może znacząco się wydłużyć.

Niekiedy leczenie jest kilkuetapowe i uzależnione od etapu rozwoju pacjenta, bywa że trwa ono latami, a fazy aktywnego i biernego leczenia występują naprzemiennie.

Aparat sam w sobie nie niszczy zębów, tylko zła higiena jamy ustnej. Zalegająca płytka nazębna gromadząca się wokół aparatu, powoduje odwapnienia i  demineralizację szkliwa – są to początkowo białe plamy, które później stają się brązowe prowadząc do trwałego uszkodzenia szkliwa. Zła higiena jamy ustnej jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do leczenia ortodontycznego a w trakcie leczenia jest wskazaniem do zdjęcia aparatu i przerwania leczenia

I tak, i nie. W zależności od planowanego zakresu przesunięć zębowych stałe prace protetyczne mogą całkowicie uniemożliwić leczenie ortodontyczne. Takie sytuacje są rozpatrywane indywidualnie.

Nie jest to konieczne w każdym przypadku, jednak większość planowanych leczeń takie wskazanie będzie zawierało. W wielu przypadkach nieusunięcie zatrzymanych zębów 8ch może powodować dalsze postępowanie wady już  po zakończeniu leczenia, a co za tym idzie konieczność ponownego założenia aparatu. Lekarz konieczność ekstrakcji zębów ósmych oceni po konsultacji i diagnostyce.

Należy pamiętać że przed założeniem aparatu pacjent powinien mieć wyleczone wszystkie zęby, usunięte złogi kamienia i osadu oraz nienaganną higienę jamy ustnej. Jeśli jednak pacjent w trakcie leczenia ortodontycznego będzie wymagał wykonania wypełnienia jest to możliwe, a wręcz konieczne. W zależności od lokalizacji ubytku próchnicowego może okazać się konieczne uprzednio zdjęcie łuku aby po leczeniu założyć go ponownie.

Należy wziąć pod uwagę występujący rodzaj wady. W zależności od czynników i zaburzeń towarzyszących może ona nieść konsekwencje dla zdrowia. Jeżeli mamy do czynienia tylko z „krzywymi” zębami nie powinno to stanowić bezpośredniego zagrożenia życia – może natomiast prowadzić do powstawania recesji, i nadmiernego ścierania zębów na skutek ich nieprawidłowego obciążenia. Inne wady zgryzu jak np. zwężenia szczęki oraz tyłozgryz  mogą znacząco wpłynąć na prawidłowe oddychanie, zaburzając wymianę oddechową. Może to długofalowo prowadzić to występowania bezdechu sennego i nadciśnienia tętniczego. Mogą pojawić się bóle głowy i problemy ze strony ssż.